Tùy vào các vùng miền khác nhau thì mỗi gia đình có cách xếp mâm ngũ quả khác nhau, lựa chọn những loại quả khác nhau để bày lên mâm ngũ quả. Vì vậy, cách bày mâm ngũ quả ngày Tết đẹp, hợp phong thủy và có ý nghĩa tùy thuộc vào phong tục của mỗi vùng miền.
Theo quan niệm, trên mâm ngũ quả thường phải đầy đủ các yếu tố Ngũ hành, với những sắc màu riêng. Mỗi loại quả phải thể hiện được những sắc màu may mắn của ngày Tết; nhưng chủ yếu là 5 loại quả: Chuối -bưởi (phật thủ) - đào (quả trứng gà) - hồng - quất (quýt).
Nải chuối, nhất định phải màu xanh, là không thể thiếu và luôn được bày ở dưới cùng, giống như bàn tay nâng đỡ tất cả các loại quả còn lại. Hình dáng nải chuối và cách bố trí này thể hiện sự chở che. Chính giữa và nhô cao nhất là quả bưởi hoặc Phật thủ.
Những loại quả khác nhỏ hơn được bày xen kẽ bên cạnh, tạo thành dáng chóp hài hòa về màu sắc và bố cục.
Việc bày mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Bắc cần tránh một số sơ suất. Ví dụ như khi để đọng nước sau khi rửa, khiến quả nhanh hỏng, hoặc khi mua sớm lại chọn quả chín đẹp nên không để được lâu.
Khúc ruột miền Trung nghèo khó, đất đai cằn cỗi, khí hậu khắc nghiệt, ít hoa quả nên người dân nơi đây cũng không quá câu nệ hình thức, ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết, chủ yếu là có gì cúng nấy, thành tâm dâng kính tổ tiên. Bởi thế, mâm ngũ quả mỗi nhà lại khác nhau, quả gì cũng được, miễn là tươi ngon.
Người miền Trung thường bày mâm ngũ quả theo những loại quả vốn có sẵn ở quê hương chứ không cầu kì như nhiều miền khác. Các loại quả thường thấy là: Thanh long, chuối, dưa hấu, mãng cầu, dứa, sung, cam, quýt…
Người miền Nam bày mâm ngũ quả theo mong muốn “Cầu sung vừa đủ xài” ước mong năm mới đủ đầy, sung túc, tương ứng với 5 loại quả: Mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài. Ngoài ra, còn có thêm quả thơm (dứa) với mong muốn con cháu đầy nhà và một cặp dưa hấu xanh vỏ đỏ lòng để cầu may mắn.
Ứng với đó, các loại quả thường được bày trên mâm ngũ quả người miền Nam sẽ là Mãng cầu (Cầu), Dừa (vừa), Đu đủ (đủ), Xoài (xài). Ngoài ra, còn bày thêm dứa - cầu con cháu đông đúc (dứa có nhiều mắt con), và dưa hấu - cầu một năm mới nhiều may mắn (xanh vỏ đỏ lòng) cho cả gia đình và người thân.
Một số loại quả khác nữa cũng sẽ được bày trên mâm ngũ quả ngày Tết của người miền Nam như: Lê: Mọi việc đều hanh thông, thuận lợi, ngọt nhanh như lê; Lựu: Tượng trưng ước mong con cháu đầy đàn, đông đúc, nhiều phúc, nhiều lộc; Thanh long: Ý chỉ mây rồng gặp nhau...
Bày trên một khay/mâm rộng, xếp vừa đủ là được. Trên đó, khi bày thì sẽ đặt đu đủ, mãng cầu, dừa trước để lấy thế, rồi sắp xếp những loại quả bé hơn như xoài hay sung tạo hình cho mâm ngũ quả như một ngọn tháp cao. Bày thêm hai, ba quả dứa để tạo thêm thế vững chắc, riêng dưa hấu sẽ đặt hai bên của mâm ngũ quả khi bày xong
.jpg)
.jpg)
